Giriş
Bir web sitesinin hızını artırmanın ve kaynak kullanımını azaltmanın harika bir yolu, bir İçerik Dağıtım Ağı kullanmaktır. CDN, statik içeriğinizin (resimler, CSS, JavaScript, videolar ve benzeri) ziyaretçinize en yakın yerden göndererek hızlı bir şekilde dağıtımını sağlayarak sunucu yanıt süresini büyük ölçüde geliştirir. İçerik Dağıtım Ağı, daha çok bol miktarda içerik barındıran büyük web siteleri içindir, ancak herhangi bir web sitesi de bunu performans artışı sağlamak için kullanabilir. Çoğu CDN sağlayıcısı ücretlidir, ancak CloudFlare ücretsiz planıyla CDN servisleri sunarken DDoS koruması ve diğer harika özellikler de sağlar. Temel olarak, kullanmamamız için hiçbir sebep yoktur. Bu rehberde bir CDN nedir sorusuna cevap ve web siteniz için nasıl kullanabileceğinize dair bilgiler bulacaksınız.
CDN nedir?
Bir içerik dağıtım ağı (kısaca CDN – Content Delivery Network), web sitelerinin ve diğer web sitesi ile ilgili içeriğin teslim edilmesinden sorumlu olan, Dünya üzerindeki birçok veri merkezinde bulunan global sunucular topluluğu olarak tanımlanabilir.
CDN’lerin maksatı ana sunucunun dışında birçok varlık noktası (PoP) sunmaktır. Bu kullanıcı isteklerini daha hızlı karşılayarak web sitelerin trafiği daha iyi yönetmesine olanak sağlar, böylelikle de genelde daha tatmin edici bir deneyim sunar.
Her Amazon gibi yüksek trafikli e-ticaret web sitelerini ziyaret ettiğinizde veya Facebook’da arkadaşlarınızla mesajlaştığınızda CDN kullanmış olursunuz. Bu veri merkezleri bireysel kullanıcıların veya ana web site sunucunun coğrafi bölgesine bakmadan içeriği ihtiyacı olan insanlara daha yakın kılarak dünyayı bağlı tutar.
İletim sistemlerini geniş bir bölgeye yayarak, web siteler trafik kullanımını ve sayfa yüklenme sürelerini azaltabilir, böylece çoklu kullanıcı isteklerini karşılamak için gereken süreyi kısaltmış olurlar.
CDN nasıl çalışır?
Siber alem ortalama bir kullanıcının anlamaya çalışması için yeterince zor bir konsepttir. Türkiye’nin herhangi bir şehrinde olan evinizde otururken, bir arama motoruna istekte bulunur veya URL barına bir web adresini girer, enter’a basar ve beklersiniz.
Sizden çok uzak, bilinmeyen bir bölgeden isteğiniz karşılanır. Milyarlarca bilgi kırıntısı ana sunucuyla bilgisayarınız veya mobil cihazınız arasında dağıtılır. Bunu statik içerikle verimli biçimde yönetmek yeterince zordur. Çoğu web sayfaları sade metinden interaktif multimedya içeriğe kadar yüzlerce element bulundurur.
Bu sadece içeriğe ne kadar yakınsanız, isteğinizin o kadar hızlı karşılanacağını düşünmenize sebep olur.
İstekler sorguyu yapan bilgisayara hangi ağ sunucusu en yakınsa onun tarafından karşılanır. Veriyi önbelleğe alarak ve aynı bilgi için çoklu istekleri tek bir sunucudansa bir ağa yayarak trafik yükü daha dengelenmiş olur. Bu, yavaş sayfa yüklenmesi, çöken tarayıcılar ve hizmet aksaması gibi eski türden problemleri saf dışı bırakır.
Tüm hosting platformları CDN’i destekliyor ve CDN’den faydalanıyor mu?
CDN hız artışının püf noktası, bir ziyaretçiye mümkün olan en yakın konumdan dosya gönderen dağıtılmış sunucu ağıdır. Sanal özel sunucu (VPS) veya özel adanmış sunucu gibi güçlü bir barındırma platformu kullanıyorsanız, bir içerik dağıtım ağı kullanmanın fazla değişiklik oluşturmayacağını düşünebilirsiniz. Ancak sahip olduğunuz kaynak sayısı ne olursa olsun, sunucu konumu ziyaretçileriniz için web sitesi hızını artırmak için büyük bir faktördür. Diyelim ki sunucunuzun veya ana bilgisayarınızın bulunduğu yer Amerika Birleşik Devletleri’ndeyken ziyaretçinizin Hindistan’dan geldiğini varsayalım. Ziyaretçinin bulunduğu yer ile ana sunucu arasındaki mesafeden ötürü, içeriğin iletilmesi daha uzun sürebilir. CDN sunucuları çeşitli yerlerde dağıtılır (örneğin Hindistan, Amerika Birleşik Devletleri, Singapur). Ziyaretçiler Hindistan’dan gelirse, içerik dağıtım ağı (CDN) mümkün olan en yakın yerden (bu durumda Hindistan) dosyaları teslim edecektir.
Ücretsiz web barındırma hizmetleri, paylaşılan barındırma veya VPS kullanıyor olsanız da, CDN web sitenizin hızını artıracak, disk alanını ve bant genişliği kullanımını azaltacak ve içeriğinizin sunucunuzla ziyaretçiniz arasındaki mesafeye rağmen hızla dağıtıldığından emin olacaktır. Paylaşılan barındırma veya ücretsiz barındırma kullanıyorsanız, CDN kaynak kullanımından tasarruf etmenize yardımcı olabilir. Web siteniz trafiğinde sıçramalar almaya başlarsa, CDN bu dalgalanmaların sizi kaynak sınırını aşmamanızı garanti edecek. Temel olarak, CDN kullanmak, tüm barındırma platformlarında performansı ve hızı artıracaktır.
İçerik dağıtımı ağı kullanmanın avantajları
Avantajlar web sitenizin boyutuna, ana trafik kaynağına göreli konumuna ve üretilen trafiğe bağlıdır. Örnek olarak, ufak bir coğrafi bölgeye hizmet veren fiziksel konumlu bir yerel işletme CDN’den pek bir fayda görmeyecektir.
Fakat, daha geniş bir erişime ihtiyacı olan bir e-ticaret işletmesi sahibiyseniz veya web siteniz herhangi bir sebeple farklı konumlardan yüksek trafik elde ediyorsa, o zaman, hızlı, verimli bir CDN rekabet üstünlüğünü korumanıza ve arama motorlarının ve müşterilen ödüllendireceği türden bir UX (Kullanıcı Deneyimi) sunmanıza yardımcı olacaktır.
CDN sunucularını kullanmanın 4 temel avantajı vardır. Her biri, birbirinden güç alarak karmaşık içerikleri yönetmek ve yüksek hacimli trafiğe hizmet vermek gibi sorunların azalmasına yardımcı olur.
Etkili bir içerik dağıtım ağı aşağıdaki dört maddeyi yerine getirmelidir:
1. Trafiği Azaltmak
Bazı hosting hizmetlerindeki en büyük masraflardan biri trafiktir. Varlık noktalarınızı çoğaltarak trafiğinizi karşılamak için gereken bant genişliği miktarını muhafaza etmek masraflarınızı düşük tutar.
Bu da erişim kolaylığı için veriyi farklı bilgisayarlarda veya mobil cihazlardaki geçici depolama alanlarında saklayan ön belleğe almak gibi yöntemlerle başarılır.
2. Hız Arttırmak
Yüksek hemen çıkma oranlarının en büyük etkenlerinden (ing) biri gecikme süresidir. Bu, kullanıcıdan kaynağa ve sonra da kaynaktan kullanıcıya bilgi ulaştırma işleminin süresinin artmasıdır ve bunun sebepleri ise:
- Bloklanmış depolama alanı yüzünden dosya okumadaki gecikmeler
- Sunucudan veri işlenmesindeki gecikmeler
- Fiber optik ağa karşın ortak eksenli kablolar gibi veri iletim modları
- Yayılım, ya da verinin bir düğümden öbürüne taşınma hızı
Etkili bir dağıtım ağı kullanılarak bu sorunlardan çoğu çözülebilir, ya da en azından azaltılabilir.
3. Güvenliği Arttırmak
Bütün veri tek bir sunucudan yürütüldüğü zaman, denial-of-service (hizmet engelleme) gibi kötü niyetli etkinliklere karşı zafiyetiniz artar. Bu durum başka açıklıkları da içerir.
Belirli zamanlarda çoklu bölge ve kullanıcılar tarafından bilgi için yürütülen koordineli istekler de vardır ve bunlar ayrıca botlar tarafından da otomatik olarak harekete geçirilebilir. Amaç sunucuyu aşırı trafik yüklenmesiyle çökerterek politik bir mesaj vermek veya sadece kötülük uğruna zarar vermektir.
Bu saldırılar saatlerce ve hatta günlerce sürebilir, bu da web siteyi gelen meşru trafiğe karşı ulaşılmaz kılar. DDoS filtreleri kullanmak ve sorguları farklı bölgelere yaymak yaratılmış yapay trafik patlamalarını engellemekte yardımcı olur.
CDN’inizi hackerları uzak tutmak ve hassas verinizi korumak için bile kullanabilirsiniz. Bu yapılabilirdir çünkü CDN’ler TLS/SSL sertifikalarını sürekli güncel tutarak daha yüksek doğrulama ve şifreleme standartları sağlar. Bunlar ayrıca trafiği sanal sunucunuzdan vekil sunuculara saptırır.
4. İçerik Dağıtımını İyileştirmek
Donanım arızalarıyla yüksek trafik yüklerinin birleşmesi demek çoğu web sitenin karşılayabileceğinden daha fazla aksama süresi demektir. Yükü çoklu içerik dağıtım ağı üzerine yayarak, altyapınıza ve sunucularınıza daha az yük bindirmiş olursunuz.
Sıradaki konumuz ise kimlerin içerik dağıtım ağına (CDN) ihtiyacı olduğu. İşte CDN’e ihtiyacı olan işletmeler:
- E-Ticaret
E-ticaret demek dünyanın her yerinden devasa boyutta trafik demektir. Ürünlerin çeşitliliği çoktur ancak müşterilerin vakti kısıtlıdır. Eğer kısa bir bakışta web site yeterli bilgiyi sunmayı başaramazsa, sayısızca fırsat kaçırılabilir. E-Ticaret’in farklı konumlardan istekleri karşılaması için CDN’e ihtiyacı vardır. İşte CDN bu konuda kendini gösterebilir. CDN, içeriği en yakın sunucuda depolayarak ve daha hızlı yanıt ulaştırarak ayrıca web trafiğindeki anı çıkışları engelleyebilir. Böylece sunucuda çökmeler yaşanmaz.
- Reklamcılık
Dijital dünyaya uyum sağlarken, reklamcılık işletmeleri genelde multimedya bazlı reklamlar kullanır. Daha ilgi çekici, bilgilendirici ve alımlıdır. Ama, bu durumda bir problem ortaya çıkar: multimedya daha fazla kaynağa ihtiyaç duyar. En kötü ihtimal, multi-medya bazlı reklamlı bir web sitesinin çok yavaş yüklenmesidir. Web site ne kadar yavaşsa, o kadar müşteri terk eder. Reklamcılık işletmelerinin bu sorunu çözmesi için CDN’e ihtiyacı vardır. CDN önbelleğe alınmış içeriği kullanıcıya en yakın sunucuda depoladığı için içerik daha hızlı yüklenecektir. Minimum yükleme süresi sürdürebilir ve böylece web sitenin performansı daha iyi olur.
- Online Oyunlar
Eğer reklamcılık yüksek miktarda kaynağa ihtiyaç duyuyorsa, online oyunların daha da çok kaynağa ihtiyacı vardır. Bu oyun endüstrisi için en büyük zorluktur: aynı anda hem en iyi içeriği sunmak, hem de kötü oyun performansından kaçınmak. CDN teknolojisi online oyunlara ‘push zone’ edinme olanağı sağlar – geliştiricilerin bütün oyunu bir CDN sunucusunda barındırabileceği alan. Bu senaryoda, ana sunucudan direkt olarak istek yapma ihtiyacı en düşüğe indirgenmiş olur.
- Eğlence
İçerik medya ve eğlence sektörünün kalbidir. İndirmekten yayın yağmaya kadar, eğlence sektörü tüm dünyada milyonlarca insanı cezbeder. Web site sahipleri bu türden içeriği web sitelerinin kusursuzca çalışması için sağlam bir stratejiye sahip olmak için sunar. CDN önbelleğine alınmış içerik felaketlerden kaçınmak için yardımcı olan kahramandır. Çoklu sunucularda depolanmış içerik kopyaları kullanıcılar tarafından gelen isteklere, onların konumlarına bağlı olarak hazır olacaktır. Bu da kuşkusuz içerik bazlı bir hizmetin yönetimini hızlandıracaktır.
Nelere ihtiyacınız olacak?
Bu işleme başlamadan önce aşağıdakilere ihtiyacınız var:
- Alan adınızın DNS ayarlarına erişim
Adım 1 — Sitenizi analiz etmek
Web sitenizin bir CDN’den yararlanıp yararlanmadığını kontrol etmek için WebPageTest gibi web sitesi analiz aracını kullanabilirsiniz. Bir test sitesini analiz ettikten sonraki sonuçlar:
Bu noktada çeşitli seçenekler mevcuttur. CloudFlare tarafından sağlanan ücretsiz bir CDN kullanabilir veya ücretli bir içerik dağıtım sağlayıcısına yatırım yapabilirsiniz (ücretli CDN seçenekleri hakkında daha fazla bilgiyi 2. adımda bulabilirsiniz). Orta bir trafiğe sahip küçük bir siteniz varsa, bir içerik dağıtım ağına yatırım yapmak en iyi seçenek olmayacaktır ve ücretsiz seçenek gereğinden fazla yeterli olacaktır. Bununla birlikte, trafiğiniz yüksekse ve yüksek kaynak kullanımına sahipseniz, ücretli bir CDN daha iyi bir seçenek olacaktır.
Adım 2 — CDN kurulumu
Seçenek 1 — Ücretsiz CloudFlare CDN kullanmak
CloudFlare CDN’nin web sitenizle çalışabilmesi için alan adınızı CloudFlare’ye adım adım burada gösterildiği gibi eklemeniz yeterlidir.
Tüm DNS ayarlarını düzenleyip etki alanınızı CloudFlare kullanacak şekilde yapılandırdıktan sonra değişikliklerin tam olarak gerçekleşmesi için birkaç bekleyin. Ardından sayfanız CDN’lerin sağladığı tüm avantajlara sahip olacak.
Seçenek 2 — Ücretli CDN çözümleri kullanmak
Ücretli bir çözüm arıyorsanız, burada birkaç harika sağlayıcı bulunmaktadır:
- Bir sürü fotoğraf / resim içeren bir CMS (WordPress, Joomla, Drupal) barındırıyorsanız, MaxCDN ve Photon iyi seçeneklerdir.
- RackSpace ve CDN77, videolar ve canlı yayın için etkili içerik dağıtım ağlarıdır.
- jsDeliver web siteniz çok fazla JavaScript içeriyorsa aradığınız CDN sağlayıcısıdır.
Adım 3 — Değişiklikleri test etmek
İçerik dağıtım ağı uygulandıktan sonra, WebPageTest ile her şeyin beklendiği gibi çalıştığını kontrol etmek için başka bir analiz çalıştırabilirsiniz. Aşağıda daha önce bahsedilen test sitesini CloudFlare’yi kullanacak şekilde yapılandırdıktan sonra elde edilen sonuçlar verilmiştir:
Tebrikler! Web sitenizde bir içerik dağıtım ağı artık etkinleştirildi.
CDN’ler Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Eğer siz de bugünlerdeki çoğu insan gibi kısa bilgileri tercih ediyorsanız, işte size göre CDN’ler hakkında SSS formunda kısa bilgiler.
CDN Web Sitemi Nasıl Daha Hızlı Yapar?
Düzgün bir CDN’in yükleme sürenizi kısaltabilmesi ve genel hızınızı arttırabilmesi 3 yol vardır.
- Daha hızlı erişim için görseller, metinler ve zengin media dosyaları gibi çeşitli içerik çeşitlerini dağıtır ve depolar.
- İçeriklerin hepsini tek bir sunucudan çıkartmak yerine farklı konumlardan sunarak bant genişliğini muhafaza eder.
- Tatiller ve milli alarmlar sırasında ortaya çıkan ani trafik çıkışlarıyla hizmeti aksatmadan başa çıkar.
Ne Tür Web Siteler CDN’den Fayda Görebilir?
Kendi coğrafi bölgelerinin dışında kullanıcı tabanına sahip olan herhangi bir B2B (Firmadan firmaya) veya B2C (Firmadan müşteriye) bir CDN’den yararlanabilir. CDN’ler ayrıca blogcular ve yüksek trafik hacimli web siteler için de yararlıdır.
CDN’ler Güvenli midir?
Evet. Daha geniş bir ağın uçlarına yayıldıkları için web siteniz, trafik ve kötü niyetli kullanıcılar arasında güvenli bir ara bellek sunar. CDN’inizi ağınızın etrafını çevrelen bir güvenlik çiti olarak düşünün.
Bir CDN ile bir VPN Arasındaki Fark Nedir?
İçerik dağıtım ağları web site içeriğini bir sunucu ağı üzerinde yollayarak ve/veya depolayarak bilgi ulaştırımını hızlandırır, böylece web site ziyaretçilerinin kendilerine en yakın kaynaktan web sayfalarına erişmesine olanak sağlar.
Sanal özel ağları (VPN) ise kullanıcının kimliğini korur ve farklı konumlardaki bir dizi sunucuları kullanarak belirli çeşitteki içeriklerde olan coğrafik veya başka kısıtlamaları önler. İkisi de ekstra güvenlik ve erişimi arttırır, ancak amaçları farklıdır.
CDN’ler Hosting Hizmetleriyle Aynı mı?
CDN’ler kendi başına web site barındırmaz ama önbelleğe alarak ve başka optimizasyon methodlarını kullanarak bant genişliğini muhafaza eder, böylece de barındırılmış sunucuların performansını arttırabilir. CDN’ler ayrıca hız arttırır ve bağlantı aksaması, gevşek güvenlik ve yavaş içerik dağıtımı gibi sorunları önler.
İçerik dağıtım ağları kendi sunucunuzla bile çalışabilir çünkü hosting hizmeti ana web sitenizi barındırabileceğiniz bir platform sunar ve bir CDN de bunu daha verimli dağıtmak için vekil sunucular sunar. Bu ziyaretçilerin yararınayken, işletmenizin masraflarını da azaltmış olur.
CDN’ler Mobil Cihazlarla Çalışır mı?
İnternete bağlanabilen herhangi bir masaüstü, dizüstü veya mobil cihazla çalışırlar. Bütün işlemler kaynaktan yürütülür, kullanıcının tarafından değil.
Bütün CDN’ler Aynı mı?
CDN’lerin popülerliği ve hız ihtiyacı içerik dağıtım sektöründe adeta bir patlamaya yol açtı. Başka tür hizmet sağlayıcıları gibi, bütün CDN’ler aynı seviyede hizmet, fayda ve fonksiyonellik sunmaz.
Bazı CDN’ler ücretsizken, öbürleri abone bazlı ve bazıları ise hem ücretli hem de premium hizmet sunmaktadır. En popüler CDN sağlayıcılardan biri olan CloudFlare’in ne sunduğuna buradan bakabilirsiniz.
Bir CDN’de Neye Bakmalıyım?
Göz önünde bulunduracağınız şeylerden birkaçı bütçeniz ve ihtiyaçlarınızdır. Ve bu gelecekteki büyüme durumunuzdaki öngörülen ihtiyaçlarınızı da içermekte.
Bunların dışında, işte iyi bir CDN’in sahip olması gereken özellikler listesi:
- Push/pull fonksiyonelliği
- Menşe kalkanı (origin shield)
- Günlük tutma
- Önbellek kontrolü
- Özelleştirme kabiliyeti
- DDoS koruması
- HTTP/2 desteği
- Diagnostics (hata tespiti), analiz ve bildirimler
- Coğrafik filtreleme
Sonuç
Özetleyecek olursak, sitenizi bir içerik dağıtım ağı kullanacak şekilde yapılandırmak, hızınızı artırırken aynı anda kaynak kullanımınızı düşürmenin mükemmel bir yoludur. CDN’nin sunduğu hızlı yükleme ve daha iyi kullanılabilirlik, web sitenizi kullanıcılarınız ve ziyaretçileriniz için daha çekici hale getirir. Buna ek olarak, bir içerik dağıtım ağının etkinleştirilmesi gelişmiş kodlama bilgisi gerektirmez. Bu nedenle hem yeni başlayanlar, hem de ileri düzey kullanıcılar için mükemmel bir çözümdür.
Araştırmalar gösteriyor ki bir saniyelik bir gecikme bile dönüşümlerde yüzde 7’lik bir düşüşe, sayfa görüntülenmesinde yüzde 11’lik bir düşüş ve müşteri memnuniyetinde ise yüzde 16’ya kadar azaltmaya yol açıyor (Amazon’a sorabilirsiniz.) CDN gecikme yüzünden yaşanan problemi azaltacak ve ziyaretçilerinize 21. yüzyılda bir web sitesinden bekledikleri türde hız, performans ve tutarlılığı verecektir.
Umuyoruz ki bu makalede “CDN nedir” sorunuza cevap vermiş olup, size yardımcı olmuşuzdur.
