Yazılım mimari kalıpları, büyük ölçekli yazılım uygulamalarını tasarlama, geliştirme ve bakım açısından önemlidir. Model-View-Controller (MVC), popülerliği kazanan ilk mimari kalıplardan biri olmuş ve ardından Model-View-Presenter (MVP), Model-View-ViewModel (MVVM), MVVM-Coordinator (MVVM-C) ve VIPER gibi kalıplar ortaya çıkmıştır.
Bu yazımda, MVC, MVP, MVVM, MVVM-C ve VIPER mimari kalıpları arasındaki farkları keşfedeceğiz.
Model-View-Controller (MVC)
MVC, yazılım geliştirmede kullanılan en popüler mimari kalıplardan biridir. Uygulamayı Model, View ve Controller olarak birbirine bağlı üç bileşene ayrılır.
Model: Uygulamanın veri ve iş mantığı temsilcisidir. Veriyi almak ve depolamak, ayrıca işlemekten sorumludur.
View: Uygulamanın kullanıcı arayüzünü temsil eder. Modelden gelen verileri görüntüler ve kullanıcının uygulama ile etkileşim kurabileceği bir arayüz sağlar.
Controller: Model ile View arasında aracı bir görev üstlenir. Kullanıcı girişlerini işler ve Model ve View'ı buna göre günceller.
MVC, uygulamanın bileşenlerinin açık bir şekilde ayrılmasını sağlar. Ancak test etmesi zor olabilir ve Controller, mantık yüküyle şişebilir.
Model-View-Presenter (MVP)
MVP, MVC kalıbının evrimleşmiş yüzüdür. Uygulamayı Model, View ve Presenter olarak birbirine bağlı üç bileşene ayırır.
Model: Uygulamanın veri ve iş mantığı temsilcisidir. Veriyi almak ve depolamak, ayrıca işlemekten sorumludur.
View: Uygulamanın kullanıcı arayüzünü temsil eder. Modelden gelen verileri görüntüler ve kullanıcının uygulama ile etkileşim kurabileceği bir arayüz sağlar.
Presenter: Model ile View arasında aracı bir görev üstlenir. Kullanıcı girişlerini işler ve View ve Model'i bunlara göre günceller. MVP'de, Presenter, View'ın uygulama detayları hakkında bilgi sahibi değildir.
MVP, MVC’ye göre daha iyi test edilebilirlik ve daha net bir görev ayrımı sağlar. Ancak View ve Presenter arasında kod tekrarı oluşabilir.
Model-View-ViewModel (MVVM)
MVVM, MVP kalıbının bir varyasyonudur, ancak Presenter yerine ViewModel kullanır.
Model: Uygulamanın veri ve iş mantığı temsilcisidir. Veriyi almak ve depolamak, ayrıca işlemekten sorumludur.
View: Uygulamanın kullanıcı arayüzünü temsil eder. ViewModel'den gelen verileri görüntüler ve kullanıcının uygulama ile etkileşim kurabileceği bir arayüz sağlar.
ViewModel: Model ile View arasında aracı bir görev üstlenir. View'a bağlanabileceği veri ve komutları açığa çıkarır ve Model ve View'ı buna göre günceller.
MVVM, daha kolay unit test yapmayı ve daha iyi görev ayrımı sağlar. Ayrıca ViewModel’in değiştiğinde View’ın otomatik olarak güncellenmesini sağlayan veri bağlama (data binding) kullanımına izin verir. Ancak ViewModel’in eklenmesiyle karmaşıklık artabilir.
Model-View-ViewModel-Coordinator (MVVM-C)
MVVM-C, MVVM kalıbının bir varyasyonudur ve bir Coordinator bileşeni ekler.picture source: www.bytebytego.comMVVM-C, MVVM kalıbının bir varyasyonudur ve bir Coordinator bileşeni ekler.
Model: Uygulamanın veri ve iş mantığı temsilcisidir. Veriyi almak ve depolamak, ayrıca işlemekten sorumludur.
View: Uygulamanın kullanıcı arayüzünü temsil eder. ViewModel'den gelen verileri görüntüler ve kullanıcının uygulama ile etkileşim kurabileceği bir arayüz sağlar.
ViewModel: Model ile View arasında aracı bir görev üstlenir. View'a bağlanabileceği veri ve komutları açığa çıkarır ve Model ve View'ı buna göre günceller.
Coordinator: ViewControllar arasındaki gezinmeyi yönetir. Görünüm denetleyicileri ve ViewModel'den gezinme mantığını soyutlar.
MVVM-C, MVVM’den daha fazla görev ayrımı sağlar ve gezinme mantığını açık bir şekilde ayırır. Ayrıca test etmeyi ve bakımı kolaylaştırır. Ancak Coordinator’ın eklenmesiyle karmaşıklık artabilir.
VIPER
VIPER, daha yeni bir mimari kalıptır ve uygulamayı View, Interactor, Presenter, Entity ve Router olarak birbirine bağlı beş bileşene ayırır.
View: Uygulamanın kullanıcı arayüzünü temsil eder. Presenter'dan gelen verileri görüntüler ve kullanıcı girişlerini işler.
Interactor: Uygulamanın iş mantığını içerir. Veri almak ve depolamak için Entity ile iletişim kurar.
Presenter: View ve Interactor arasında aracı bir görev üstlenir. View'dan giriş alır ve Interactor ile iletişim kurarak veri işleme işlemini gerçekleştirir. Daha sonra View'ı buna göre günceller.
Entity: Veriyi temsil eder ve onu almak ve depolamaktan sorumludur.
Router: ViewControllar arasındaki gezinmeyi yönetir.
VIPER, son derece modüler ve test edilebilir bir mimari sağlar. Sorumlulukların açık bir şekilde ayrılmasına ve kolay bakıma izin verir. Ancak bileşen sayısı ve etkileşimleri nedeniyle karmaşıklık artabilir.
Sonuç olarak,
MVC, MVP, MVVM, MVVM-C ve VIPER, görevlerin açık bir şekilde ayrılması ve kolay bakım sağlayan mimari kalıplardır. Ancak her bir kalıbın kendi avantajları ve dezavantajları vardır ve geliştiriciler, uygulama gereksinimlerine ve takımın uzmanlık seviyesine en uygun mimari kalıbı seçmelidir.
Umarım bu makale, MVC, MVP, MVVM, MVVM-C ve VIPER gibi çeşitli mimari kalıplar arasındaki temel farkları anlamanıza yardımcı olmuştur. Her kalıp kendi avantajları ve dezavantajlarına sahip olduğundan, proje başarınız üzerinde önemli bir etkisi olabilecek bilinçli bir karar vermenize yardımcı olabilir.
Temel kavramlar ve prensipleri anlattım, aynı zamanda bu kalıpların bireysel güçlü ve zayıf yönlerini de ele aldım. Her yaklaşımın nüanslarını anlayarak, projenizin özel ihtiyaçlarına en uygun kalıbı seçebilirsiniz.
